SİNDİRİM SİSTEMİNE DOĞAL DESTEK

SİNDİRİM MUCİZESİ

Sindirim sistemi bir ucunda ağız, diğer ucunda anüs olan bir tüptür. Mide bağırsak sisteminin tümüne gastrointestinal sistem adını veririz. Bu sistemin temel görevi ise emilimdir. Söylemi çok basit gibi gelse de aslında çok karmaşık, kompleks ve bedenin en  kıymetli fonkisyon bütünüdür sindirim. Besin emilimini en üst düzeye çıkarabilmek için; tükürük, mide, karaciğer, safra kesesi, pankreastan çok kıymetli enzimler salgılanır. Bu enzimler, karmaşık ve makromolekül olan  protein, yağ ve karbonhidratları basit yapıtaşlarına parçalayarak emilime hazır hale getirir, vitaminlerin de emilimine destek olur.

Sindirim; absorbsiyon (emilim), motilite (mide bağırsak sisteminde  kasılma gevşeme hareketleri), salgı-sekresyon ( sindirim enzimleri, sindirime destek moleküller, sindirim hormonları) işlevlerinden oluşan fonksiyonlar bütünüdür.

MİDEMİZ NASIL ÇALIŞIR?

Peki sindirimin efendilerinden  olan midemiz nasıl çalışır?

Mide, içine giren yiyeceklerin kimyasal ve fiziksel olarak parçalandığı bir yerdir.

Midenin kas tabakası üç kısımdan oluşmaktadır; kas lifleri uzunlamasına, dairesel ve oblik seyirli olarak yerleşmiştir. Bu diziliş midede dalgalı peristaltik hareketlerin oluşmasında, gıdaların iyice karıştırılması ve ince bağırsağa aktarımında  rol alır.

Mide yemek borusu ile ince bağırsağın ilk kısmı olan duodenum arasında bulunur. Yüksek miktarda asidik bir çevreye sahip olan midenin  pH oranı yaklaşık 1,5-2 aralığında olmalıdır. Ağızda tükürükte bulunan amilaz salgısı ile karbonhidrat sindirimi başlar. Ağızdan ve yemek borusundan geçen gıda içeriği mideye gelir. Gıdalar, ince bağırsağın ilk kısmı olan duodenum yani oniki parmak bağırsağına geçene kadar midede bekletilir. Bu bekleme işlemi sırasında gıdalar, mide salgıları ile işlemden geçer. Midede yiyecek varsa, her 20 saniyede bir oluşan dalgasal hareketler, sıvı ile katıyı birbirine karıştırır, Kimüs dediğimiz karışım meydan gelir. Çünkü 7 milimetre üzerindeki gıda parçaları mide pilordan oniki parmak bağırsağına geçemez, çok daha küçük parçalara dönüştürülmesi gerekir.

Mide salgıları; Mukus, HCL (mide asiti olan hidroklorik asit), Pepsinojen (mide asiti etkisi ile pepsine dönüşerek protein sindirimini başlatır), İntrensek Faktör (ince bağırsakta B12 vitamin emilimini sağlayacaktır), az miktarda Lipazdan (yağ sindirimi yapar) oluşmaktadır.

Midenin iç yüzeyinde yer alan epitel hücrelerin salgıladığı mukus, bikarbonat bakımından zengindir. Bu özelliğiyle midenin iç yüzeyinin aşınmasını ve mide özsuyundaki asidin bu dokulara zarar vermesini engeller.

DİSPEPSİ NEDİR? NEDEN KAPIMIZI ÇALAR?

DİSPEPSİ; mutlaka hepimizin bir kez de olsa başına gelmiş  ya da pek çoğumuzun günlük yaşamını zorlaştıran kronikleşmiş  üst karında  kendini gösteren; midede ekşime, yanma, ağrı, hazımsızlık, şişkinlik, gaz yakınmalarından oluşan semptomlar bütünüdür. Mide ve ince bağırsağımızın yaratımının muazzam yeteneği olan motilite (mide bağırsak kasılma gevşeme hareketleri) ve salgı-sekresyon ( sindirim enzimleri, sindirime destek moleküller,  sindirim  hormonları) işlevlerinde oluşan aksilikler, bu semptomların oluşumuna neden olur. Bu durum, basit bir gastritten ciddi bir ülsere, helicobacter pilori enfeksiyonundan başka mikroorganizmaların neden olabileceği mide enfeksiyonuna uzanan tabloların  sonucu oluşabilir. Bu rahatsızlıkların altında yatan nedenler arasında; stres, gıdaları az çiğneme, gereğinden fazla ve sık yeme, aşırı şekerli karbonhidratlı yağlı beslenme, kimyasaldan zengin katkı maddesi içeriği yoğun toksik beslenme, çok fazla gazlı içecek çay kahve tüketme, az sıvı tüketimi, ileri derece alkol ve sigara bağımlılığı sayılabilir.

SAĞLIĞINA, DOĞADAN GELENİ DE KAT…

DİSPEPSİDE HANGİ  DOĞAL DESTEKLERDEN FAYDALANABİLİRİZ?

Mide epiteli ve mukozasını tamir etmek, motiliteyi düzeltmek, asit salgısını, mukus ve enzimleri düzenlemek için  tıbbi tedavilerimizin yanında ya da sonrasında kullanabileceğimiz, doğanın kucağından bize sunulan pek çok faydalı bitki mevcuttur. Bunlar içinde öncelikli olarak sayabileceklerimiz; kudret narı, damla sakızı, civan perçemi, mayıs papatyası, tıbbi nane, zencefil, ebegümeci, frenk kimyonu, rezenedir.

Önceliklendirdiğimiz ilk beş bitkimize göz atalım şimdi.

ŞİFA NİYETİYLE KUDRET NARI (Momordica charantia)…  

Momordica charantia, acı kavun veya kabak olarak bilinen, Güneydoğu Asya ve Çinhindi'nde gıda ve geleneksel şifalı bitki olarak günlük olarak tüketilen bir bitkidir. Yapılan çalışmalarda antikanser, antidepresan, antidiyabetik, antiinflamatuar, antimikrobiyal, antiobezite, antioksidan ve antiülser özelliklerine sahip olduğu gösterilmiştir. Bu bitki momordicin, momordin, momordicoside başta  olmak üzere çeşitli saponinler açısından zengindir ve bunların hepsinin antimikrobik (antibakteriyel, antifungal, antiviral ve antiparaziter enfeksiyonlar dahil)  iyileştirici özelliklere katkıda bulunduğu rapor edilmiştir.

Halk arasında en çok meyvesinin zeytin yağında bekletilerek oluşturulan formülasyonu kullanılmaktadır.

DAMLA SAKIZININ FAYDALARI (Mastic Gum)…

Damla sakızının mide problemlerindeki faydalı etkisi özellikle Ege Bölgesi halkı arasında iyi bilinir. Özellikle ülser, reflü ve gastrit problemi olan kişilerde dispepsi yakınması olarak mide yanması, damla sakızının çiğnenmesi ile büyük ölçüde hafifler.

Osmanlı döneminde dahi mide rahatsızlıkları için damla sakızı macunundan faydalandığı bilinir imiş. Günümüzde ise sakız formunda çiğneyerek ya da ekstresinin kapsüle edilmiş formu veya uçucu yağı kullanılarak etkisinden yararlanılır.

DOĞANIN KALBİNDEN CİVAN PERÇEMİ (Achillea Millefolium)…

Civan perçemi, antienflamatuar – yangı giderici etkisi en iyi bilinen bitkilerden biridir.  İştahsızlık, dispeptik yakınmaları rahatlatıcı, midede spazm çözücü, mide asiti üretimini  destekleyici etkilere sahiptir.

Özellikle civan perçemi ile tıbbi nane kombinasyonu, sinerjik yani birbirinin etkisini kuvvetlendirici etki oluşturur. Meteorizm-gaz, şişkinlik, kabızlık semptomlarını hafifletmeye yardımcıdır. Safra akışını destekleyerek yağ sindirimine yardımcı olur.

MAYIS PAPATYASINDAN GELEN İYİLİĞİN GÜCÜ (Matricaria Chamomilla)...

Mayıs papatyası diğer adı ile Alman papatyası, halk arasında etnobotanik olarak en çok bilinen ve kullanılan bitkilerdendir. Bu nedenle hakkında en çok araştırma yapılmış bitkilerden de biridir.

Yapılan araştırmalarda; sindirim sisteminde  potasyum kanallarının aktivasyonu ve zayıf kalsiyum  antagonistik etkisi aracılığıyla antispazmodik yani  sindirim sisteminde spazmı çözücü, şişkinlik giderici etkiye  sahip olduğu gösterilmiştir. Sakinleştirici ve kaygı giderici etkisİ de ön plandadır.

Yine yapılan bir çalışmanın sonuçları, özellikle Helicobacter pylori ile ilişkili tablolarda antiinflamatuar antibakteriyel etkilerini ortaya koymuştur. Dahası, elde edilen sonuçlar  ülser veya mide kanserine karşı olası gelecekteki ilaç çalışmalarındaki adaylığını salık vermektedir.

TIBBİ NANE İLE SİNDİRİM SAĞLIĞINA DESTEK (Mentha piperita)…

Tıbbi nane de papatya gibi halk arasında etnobotanik olarak en çok bilinen ve kullanılan  bitkilerdendir. Tıbbi nanenin bilinen yararları büyük ölçüde uçucu yağının içerisinde bulunan mentol ve türevlerine bağlıdır.

Tıbbi nane; hazımsızlık, mide krampları ve gaz şikayetlerinin giderilmesinde yararlıdır.  Gaz şikayetlerini giderici etkisi midenin üst  tarafında yemek borusundaki kasları gevşeterek midedeki gazın çıkmasını sağlamasına bağlı olduğu düşünülmektedir. Tıbbi nanenin spazm giderici etkili bileşeni de yine uçucu yağı içerisindeki mentoldür. Mentolün  kalsiyum kanal antagonisti etkisine bağlı olarak düz kas hücrelerinin kasılmasını azalttığı ileri sürülmektedir.

Tıbbi nanenin yine safra artırıcı özelliği bulunmaktadır, dolayısıyla yağlı besinlerin sindirimini kolaylaştırmaktadır. 

SAĞLIĞINIZI ÖNEMSEYİN…

Sonuç olarak mide odaklı sindirim sistemi sorunlarında; hem nedensel süreci gözden geçirerek yaşam tarzı değişikliği yapma, hem de tıbbi tedaviye tamamlayıcı olarak bu bitkisel kombinasyonların yer aldığı bitki çayları veya ekstreleri kullanma, iyileşme sürecinde olumlu yol almamızı sağlayacaktır.